De grote wijnen, dat zijn mythische flessen met namen die respect afdwingen en voortreffelijkheid uitstralen. Het zijn bakens van absolute verfijning en oenologisch genot. Zullen klinkende namen als Château d’Yquem, Château Margaux, Château Mouton Rothschild, Petrus, Cheval Blanc en Romanée-Conti eeuwig bovenaan het wijnklassement prijken? Dit zijn flessen die voor alle gelegenheden worden gekraakt, wijnen waarover iedereen spreekt en droomt – en die soms ook worden overschat. Maar wat is een 'grote wijn' nu precies? Een goede wijn? Een zeldzame of dure wijn? Een bekende wijn? Het antwoord: een grote wijn is een beetje van dit alles.

Meer dan alleen smaak!

Natuurlijk speelt de smaak een belangrijke rol, maar een grote wijn herken je ook aan zijn technische eigenschappen. Sommige elementen hebben een merkbare, meetbare invloed op het karakter van de wijn: bij het degusteren proef je bijvoorbeeld het evenwicht van de wijn (tussen tannines, alcohol en aciditeit), hoelang de wijn nasmaakt en of hij potentieel heeft als bewaarwijn. Al deze kenmerken onderscheiden een gewone wijn van een kwaliteitswijn, maar hebben weinig te maken met de smaak zelf.

Tijdens een bezoekje bij een wijnbouwer of op een domein kun je bovendien heel wat leren over het productieproces van de wijn in kwestie. Uit wat je te weten komt over het werk in de wijngaard en de kelders, kun je afleiden met hoeveel passie de wijnbouwer zijn ambacht uitoefent – en of je de wijn kunt bewaren, welke eigenschappen hij heeft en wat hem zo uniek maakt.

Subjectiever bekeken is een 'grote wijn' een wijn waarvan iedereen, en dan vooral wijnliefhebbers, niet alleen vindt dat hij lekker is, maar ook dat hij veel bewaarpotentieel heeft. De tijd geeft de wijn een nobel, bijna koninklijk karakter. Bij het degusteren wordt dan vaak gesproken over 'toekomstige grote wijnen'. Nu zijn ze misschien nog iets te jong, maar geef ze nog even de tijd voordat je een definitief oordeel velt! Als het nieuws zich verspreidt, wordt de wijn beroemd en krijgt hij een nieuwe, exclusievere aura die hem onderscheidt van de massa.

Tot slot komt de smaak. Dit is een subjectief kenmerk dat evolueert, net zoals culinaire trends dat doen. Vandaag krijgen frisse, subtiele wijnen de voorkeur boven krachtige, supergeconcentreerde en dure wijnen. Kunnen we dan stellen dat de grote wijnen van gisteren niet noodzakelijk die van morgen zullen zijn? Dat blijft een kwestie van smaak ;-).

Een grote wijn is een zeldzame wijn?

Hoewel tijd een van de belangrijkste factoren is om te bepalen hoe exclusief een wijn is (hoe meer tijd voorbijgaat, hoe minder flessen ervan overblijven), zijn wijnen die slechts in kleine hoeveelheden worden geproduceerd of waarvoor de vraag veel hoger ligt dan het aanbod, minstens even exclusief. Deze zeldzaamheid geeft de wijn een speciale status en kan er zelfs toe leiden dat hij een mythische reputatie krijgt. De wijnen van Romanée-Conti, Château Rayas, Petrus, Le Pin en Rougeard zijn perfecte voorbeelden hiervan: hun beste flessen zijn zo goed als onvindbaar en even kostbaar als goud.

Zijn gewicht in goud waard

Als een wijn zeldzaam is, schiet de prijs de hoogte in. Zo werkt de economie nu eenmaal. Een grote wijn heeft zijn status niet alleen te danken aan zijn geweldige aroma's, maar net zo goed aan zijn populariteit. Omdat de vraag erg groot is, worden de flessen vanzelf duurder. We moeten er dus op letten dat de prijs niet kunstmatig wordt opgedreven: de bubbel die zo wordt gevormd, moet ooit barsten. De eerste 'grands crus classés' uit Bordeaux gaan bijvoorbeeld niet meer zo gemakkelijk over de toonbank. Te veel is te veel, en op deze manier wordt de kloof tussen de wijn en de traditionele markt te groot.

Sommige regio's staan hier natuurlijk los van, zoals de Bourgognestreek of de noordelijke Rhônevallei. Daar zijn de percelen klein, de productiehoeveelheden erg beperkt en de wijnen van topkwaliteit. De grand cru's uit La Romanée, Musigny en Chambertin zijn altijd al vermaard geweest om hun onnavolgbare terroir. Maar niet zo lang geleden gebruikte men weleens een hermitage om bordeauxwijnen te versterken. Op dat vlak zijn de tijden veranderd: vandaag denkt niemand er nog aan om een pauillac te versterken met een wijn van Jean-Louis Chave! Zelfs wat appellaties betreft, blijft het rad draaien: de côte-rôtiewijnen van Guigal (La Landonne, La Mouline en La Turque) of Chapoutier zijn minder gegeerd dan vijftien jaar geleden. Hun plaats is tegenwoordig ingenomen door de cuvees van domeinen zoals Jamet of Gangloff.

Ode aan de nieuwsgierigheid

Wijnliefhebbers zijn nieuwsgierig. Ze houden van avontuur en zijn niet bang om van de bekende paden af te dwalen. Zo hebben ze een twintigtal jaar geleden de Languedoc ontdekt, met domeinen zoals Peyre Rose en La Grange des Pères. Echte liefhebbers geven niet om landsgrenzen: ze openen ook graag een fles uit Toscane, Piëmont of zelfs Amerika en Australië. Denk maar aan Massetto, Ridge of Grange.

En nog steeds verschijnen er nieuwe wijnstreken op het toneel, steeds wanneer ergens een verborgen parel wordt ontdekt en het nieuws zich verspreidt. Nieuwe legenden ontstaan, nieuwe cuvees verdienen een plaatsje op de lijst met grote wijnen. Momenteel zijn sommeliers erg enthousiast over de wijnen uit het Juragebergte en de Savoie, net als over de cabernets uit de Loirestreek. Ook de wijnen van Pignier, Tissot, Belluard en Ardoisières zijn in opmars.

Maar de grootste wijn, waar hij ook vandaan komt, is de wijn die je zelf het lekkerst vindt, die je het meest heeft verrast en op slag heeft verleid. Of hij nu uit Italië, Frankrijk of een ander land komt, of het nu een onbetaalbare grand cru of een onbekende côtes-du-rhône is: de échte grote wijn is de wijn waaraan je je hele leven lang met een gelukzalige glimlach zult terugdenken.